Eşsiz aroması ve şifalı içeriğiyle kimi zaman yiyeceklere, kimi zaman ilaçlara, kimi zaman da kozmetik ürünlerine yarenlik eden baharat, insanlık tarihiyle eşdeğer bir geçmişe sahip.
Hem tatlarıyla damaklarımızı şenlendiren hem de sağlığımıza sağlık katan baharatların tarihi günümüzden binlerce yıl önceye, Doğu ülkelerine kadar uzanıyor. Uğruna deniz aşırı yolculukların ve savaşların yapıldığı, tek bir tohumunun onlarca altına bedel olduğu baharat, yüzyıllar boyunca popülaritesinden hiçbir şey kaybetmedi. Ülkelerin yemek kültürüne dair pek çok ipuçları da veren baharatın ticareti ilk olarak Çinliler tarafından başlatılmış. Orta Çağ Avrupa’sında soyluların sofrasında yer almasıyla birlikte statü atlayan baharat, hızla bir ticaret ürünü haline gelmiş.
Zenginliğin yegane ölçüsü: baharat
Doğu uygarlıklarının kervanlarla birlikte baharatı Batı’ya taşıması sonucunda yüzyıllar boyunca Çin’den Avrupa’ya ulaşan çok önemli ticaret yolları oluşmuş, böylece baharatın değeri de gün geçtikçe artmış. Öyle ki, geçmiş zamanlarda baharatı bol olanın toplumdaki gücü de o ölçüde fazla kabul edilirmiş. Özellikle karabiber stoklarınız dolup taşıyorsa, gücünüz ve zenginliğiniz de sınır tanımazmış. Hatta öyle ki, bir şeyin pahalı olduğunu ifade etmek için “Karabiber gibi pahalı” sözü yaygın olarak kullanılırmış. Batı’nın sonradan keşfettiği bu lezzet tohumları, günümüzde de mutfakların baş köşesini süslemeye devam ediyor.
Eşsiz aromalarıyla yemeğe harikulade bir tat katan baharatlar, dört mevsim boyunca lezzet ve şifa dağıtmaya devam ediyor. Yemeklere lezzet vermenin yanında hastalıklardan korunmaya, bağışıklık sistemini güçlendirmeye, vücuda zindelik ve enerji vermeye de yardımcı olan sofraların vazgeçilmezi baharatların faydaları saymakla bitmiyor. İşte birkaç örnek…
Karabiber
Sofraların vazgeçilmezi olan karabiber, hazma hizmet eden bütün salgı bezlerini çalıştırır. Özellikle pankreas bezine etki ederek, yağlı ve nişastalı yiyeceklerin hazmını ve vücuttaki miktarının ayarlanmasını sağlar. Pankreasın körelmesini önleyerek, şeker hastalığının ilerlemesini durdurur, hatta zamanla normale döndürür. Mideyi ısıtan karabiber, iştah açar, yemeklerin tadını ve kokusunu hoş hale getirir.
Pul biber
Pul biber, kurutulmuş biber ve acı kırmızı biberden yapılır. Bu acı baharat, kilo vermek isteyenlerin baş tacıdır. Çünkü pul biber metabolizmayı hızlandırır, tokluk yaratır ve yağ yakımını kolaylaştırır. Bunların dışında ishali keser ve soğuk algınlığına iyi gelir. Balık ya
da etinizi marine ederken pul biberin enfes aromasından faydalanarak yemeklerinize benzersiz bir tat katabilirsiniz.
Kekik
Hemen her yemeğe lezzet katmak için kullandığımız kekik, birçok sağlık uzmanının listesinde kanserden koruyucu baharat olarak yer alır. Ayrıca hazmı kolaylaştırır, böbrek ve bağırsak mikroplarını öldürür, solunum yolu hastalıklarına iyi gelir ve kan şekerini düşürür.
Nane
Mis kokusuyla mutfaklarda sıklıkla kullanılan nane; hazımsızlığın, mide bulantısının ve midedeki gazın azalmasına yardımcı olur. Aynı zamanda stres gideren, soğuk algınlığına ve öksürüğe de iyi gelen nane, diş ağrısını dindirir ve kötü ağız kokusunu azaltır. Nane suyu ile gargara yapmak ise soğuk havalarda boğaz ağrınızın dinmesine yardımcı olur.
Kimyon
En sık kullanılan baharatlardan biri olan kimyon, tam bir kanser savaşçısıdır. Safra salgısınının uyarılmasına da yardımcı olan kimyon, bağırsak gazlarının kolaylıkla çıkarılmasını sağlar. Yüksek miktarda demir minerali içeren kimyon, bağışıklık sistemini güçlendirirerek vücuda enerji kazandırır. Astım, bronşit gibi solunum yolu hastalıklarının iyileşmesine de destek olan kimyon, unutkanlık ve dikkat dağınıklığına da iyi gelir.
Biberiye
Faydası saymakla bitmeyecek baharatlardan biri olan biberiye, içerdiği bileşenlerle vücut iltihaplarının iyileşmesine yardımcı olur ve birçok kronik hastalık riskini azaltır. Kalp sağlığı için de faydalı olan biberiye aynı zamanda konsantrasyonun artmasına yardımcı olur. Özellikle baş ağrısı için bir çay kaşığı kuru biberiyeyi ayırın ve içmeden önce sıcak suyun içinde beş dakika boyunca demleyin. Ağrılarınıza iyi gelecektir.
Sumak
Yaşlı ve hastalarda hazımsızlık ve iştahsızlığı gideren sumak, bağırsak bozukluğuna ve ishalle iyi gelir. Deri iltihabı, bronşit, soğuk algınlığı ve solunum problemlerinin giderilmesine ve kan şekerinin düşmesinde de yardımcı olan sumak, aynı zamanda güçlü bir antioksidandır. Anne sütünün artırılmasına da katkı sağlayan sumak, solunum problemlerinin giderilmesine ve kan şekerinin düşmesinde de yardımcı olan sumak, aynı zamanda güçlü bir antioksidandır. Anne sütünün artırılmasına da katkı sağlayan sumak, adet bozukluğu, adet krampları tedavisine de destek olur.
Tarçın
Adeta bir mikropsavar olan tarçın, kan şekerini ve kolesterolü düzenlemeye yardımcı olur. Soğuk algınlığına, bağırsak problemlerine, el ve ayak titremelerine iyi gelen tarçın aynı zamanda yorgunluğu da giderir. Kalp atışını artırarak vücut sıcaklığını yükseltir. Tarçını sabah yiyeceği olan süt-yulaf karışımına veya öğleden sonra atıştıracağınız yoğurda ekleyerek tüketebilirsiniz.
Zerdeçal
Körinin içinde bulunan 10 baharattan biri olan ve aynı zamanda ona rengini veren zerdeçal, oldukça faydalı bir baharattır. Yapılan araştırmalar zerdeçalın, beyin sağlığı ve yaşlanmaya karşı etkili olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda iltihap giderici olan bu baharat türü; karaciğeri kuvvetlendirir, kansere karşı korur ve kalp hastalıklarını önler.
Zencefil
Zencefilin faydaları saymakla bitmez. Soğuk algınlığına ve romatizma ağrılarına iyi gelir, balgam söktürür, bulantı giderir, bağışıklık sistemini güçlendirir ve eklem ağrılarını azaltır. Bir çay kaşığı zencefil, bir bardak ıspanakla aynı antioksidan seviyesine sahiptir. Zencefilin sert tadını kırmak için taze meyve dilimleri üzerine serperek veya soğuk yoğurt, dondurma gibi yiyeceklerle karıştırarak tüketebilirsiniz.
Şerbetçi otu
Sinirleri teskin eden ve uyku veren şerbetçi otu, aynı zamanda iştah açar. Ayrıca ülser ve mide ağrısına iyi gelen şerbetçi otu, idrar söktürücüdür, böbrek taşına ve romatizmaya birebirdir. Kolesterolü düşürücü özelliğe de sahip olan şerbetçi otu, mide öz suyunu artırarak sindirime yardımcı olur. Adet düzensizliğini gidermede de son deece etkili olan şerbetçi otu, aynı zamanda kanı temizler.
