Yeni bir araştırmaya göre, hormon tedavisinin türü menopoz sonrası hafıza performansını etkileyebilir. Araştırma, östrojenin bir türü olan estradiolün (vücutta doğal olarak üretilen üç östrojen hormonundan biri) bilişsel işlevleri ve hafızayı iyileştirebileceğini, ancak spesifik etkilerin uygulama şekline göre değiştiğini ortaya koyuyor.
Bant veya jel formunda “transdermal estradiol” kullanan kadınlarda epizodik hafızada (Belirli zamanlarda ve yerlerde meydana gelen geçmiş kişisel deneyimler) iyileşme görülürken, oral yolla bu hormonu alanlarda prospektif hafızada (kişinin gelecekte yapmaya niyetlendiği işleri zamanı veya yeri geldiğinde hatırlama ve yürütme becerisi) iyileşme görüldü.
Menopoza hızlı bakış
Menopoz, bir kadının üreme döneminin sonunu işaret eder ve son adet döneminden 12 ay sonra gerçekleşir.
Menopoz öncesinde ve sonrasında birçok kadın sıcak basması, gece terlemesi, vajinal kuruluk, cinsel isteğin azalması, konsantrasyon ve hafıza sorunları gibi semptomlar yaşar.
Semptomları hafifletmek için kadınlar, bant, jel veya oral preparatlar şeklinde hormon tedavisi alabilirler. Bu tedaviler, östrojen (genellikle estradiol şeklinde) ve progestojenler içerir.
Şimdi, bir araştırma, estradiol tedavisinin hafıza üzerinde de yararlı etkileri olabileceğini ortaya koydu.
Amerikan Nöroloji Akademisi’nin dergisi Neurology’de yayınlanan araştırma, transdermal estradiolün (bant veya jel) oral yolla alınan estradiolden farklı hafıza etkileri olduğunu öne sürüyor. Araştırmacılar, transdermal estradiolün geçmiş deneyimlerin hatırlanmasını iyileştirirken, oral estradiolün katılımcıların gelecekteki görevleri hatırlama yeteneğini iyileştirdiğini buldular.
Yapılan açıklamada “Bu çalışma, hormon tedavisinin bilişsel işlevler üzerindeki etkisindeki farklılıkları, kullanılan östrojen türünün farklı etkilerini, bir kişinin menopoz dönemine girmesinin bilişsel gerilemeyi nasıl etkilediğini ve erken müdahaleyi desteklediğini ve hormon tedavisi ve bilişsel işlevler konusunda hastalara en iyi şekilde nasıl danışmanlık yapılabileceğini vurgulamaktadır.” deniyor.
Hormon tedavisinin hafıza üzerindeki olumlu etkileri
Araştırmacılar, kesitsel çalışmalarında 7.251 menopoz sonrası kadının verilerini kullandılar. Çalışmanın başlangıcında, ortalama 50,5 yaşında menopoza girmiş olan kadınların yaş ortalaması 60,5 idi.
Tüm katılımcılar bir dizi bilişsel işlev testine tabi tutuldu. Bu testlerde şunlar değerlendirildi:
Epizodik hafıza; belirli geçmiş olayların bilinçli anılarını oluşturma, saklama ve hatırlama yeteneği
Prospektif hafıza; gelecekte planlanmış bir eylemi veya niyeti gerçekleştirmeyi hatırlama yeteneği.
Yürütme işlevi; planlama ve problem çözme için gerekli zihinsel süreçler.
Tüm katılımcılar için, erken menopoz yaşı, bilişsel işlevin üç alanında da performans düşüşü ile ilişkilendirildi.
Toplamda, grubun %6’sı test sırasında estradiol (E2) tedavisi kullanıyordu: %4’ü transdermal (bant ya da jel formunda) ve %2’si oral.
Transdermal E2 kullanan kadınlar, oral E2 kullananlara göre epizodik sözel hafızada (kelime listesi hatırlama) daha iyi performans gösterdi. Oral E2 kullananlar, E2’yi hiç kullanmamış olanlara kıyasla daha iyi prospektif hafızaya (örneğin, randevuyu hatırlama veya ilacı alma) sahipti. Her iki tedavinin de yürütme işlevi üzerinde gözlemlenen bir etkisi yoktu.
Uzmanlar çalışmanın yürütme işlevleri üzerinde herhangi bir etki bulmamasının nedenini şöyle açıkladı:
“Yürütme işlevleri, prefrontal kortekste bulunan karmaşık ağlara bağlıdır ve bu ağlar, hipokampus gibi hafıza ile ilgili bölgelere kıyasla orta yaşlarda östrojen düzeylerine daha az duyarlı olabilir. Bu araştırma grubunda, çoğu kadın bilişsel olarak sağlıklıydı, bu da yürütme işlevlerinde ölçülebilir bir iyileşme için sınırlı bir alan bırakıyordu.”
Araştırmanın açıkladığı sonuçlara dair uzman görüşleri:
“Bilişsel faydalar için erken veya uzun süreli menopoz hormon tedavisi (MHT) gerekebilir ve bu çalışmadaki tedavinin ortalama süresi ve zamanlaması, tespit edilebilir etkiler yaratmak için yeterli olmayabilir.”
“Daha stabil ve etkili transdermal estradiol, karaciğeri atlayarak ilk geçiş metabolizmasının faydalarından yararlanır ve bu da beyinde hafızaya bağlı bölgeyi destekleyebilir. Oral estradiol karaciğerde metabolize edildiğinden, estradiol estrona dönüştürülür ve bu da beyindeki hafıza bölgelerini transdermal estradiol kadar etkili bir şekilde etkilemez. Transdermal ve oral östrojenin beyindeki bu bölgeler üzerindeki etkileri, nihayetinde bilişsel işlevler üzerinde farklı etkiler yaratır. ”
“Beyin sislenmesi ve bilişsel gerileme, menopozda ve yaşlanmayla birlikte sık görülen semptomlardır. Bilişsel sağlığın gerilemesini etkileyen yaşam tarzı alışkanlıkları ve genetik etkiler gibi birçok faktör olsa da, hormon tedavisi de menopozda bilişsel gerilemeyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir.”
Kaynak: https://www.medicalnewstoday.com/
