Bir kişinin kendi hastalığını algılayamadığı veya farkında olmadığı nörolojik bir durum olan anosognozi, “içgörü eksikliği” olarak da tanımlanıyor. Anosognozi terimi de zaten Yunancada “bir hastalığı bilmemek” anlamına geliyor.
Anosognozisi olan bir kişi, kendi zihinsel hastalıklarını doğru bir şekilde tanımlayamaz. Hastalıklarının ya da gerçek boyutunun farkında olmaz. Araştırmalara göre, anosognozi şizofreni hastalarının %50-90’ında ve bipolar bozukluğu olan kişilerinse %40’ında görülebiliyor. Demansı olan ve inme nedeniyle beynin belirli bölgelerine zarar veren kişileri de etkileyebilir. Alzheimer hastalığı olan kişilerin yaklaşık %81’inde bir dereceye kadar anosognozi olabilir.
Nedeni ne?
Beynin ön lobu, bir kişinin kendi imajını kontrol etmekten sorumludur. Benlik imajı, her insanın kendi oluşturduğu zihinsel bir imajdır ve sürekli değişmektedir. Örneğin, bir kişi yeni bir saç kesimi yaptırırsa veya yeni bir beceri öğrenirse, kendi imajı buna göre ayarlanabilir.
Beynin ön lobu, farklı görünmek veya farklı davranmak gibi her türlü yeni bilgiyi organize eder ve ardından yeni benlik imajı haline gelen güncellenmiş bir anlatı yaratır. Bipolar bozukluk, şizofreni veya demans gibi belirli zihinsel sağlık koşulları ön loba zarar verebilir ve anosognozi ile sonuçlanabilir. İnme veya travmatik beyin hasarı gibi beyin hasarı da anosognoziye neden olabilir.
Belirtiler
Anosognozisi olan kişiler, zihinsel sağlık durumları hakkında bozulmuş bir farkındalığa veya anlayış eksikliğine sahip olacaktır. İnsanlar bir hastalıkları olduğunu inkar edebilir veya önemini küçümseyebilirler.
Farkındalık seviyeleri de dalgalanabilir, bu nedenle bazen durumlarını kabul edebilir ve daha fazla öz farkındalık gösterebilirler. Bununla birlikte, diğer zamanlarda, durumları hakkında çok az veya hiç farkında olmayabilirler. Diğer insanlar bunu inkar, inatçılık veya zihinsel sağlık durumuyla ilgili korku olarak algılayabilir ancak bu anosognozinin ortak bir özelliğidir.
Anosognozisi olan kişiler, kendi imajlarıyla uyuşmadığı için, hastalıklarının farkında olan etraflarındaki kişilere öfke veya hayal kırıklığı ifade edebilirler.
Anosognozi, insanların ilaç veya tedaviyi reddetmesine neden olabilir. İnsanlar kendilerinin hasta olduğuna inanmazlarsa, tedavi gereksiz görünecek ve herhangi bir ilacı reddetmek mantıklı görünecektir.
Tedavisi var mı?
Anosognozi genellikle zihinsel sağlık koşulları ile ilişkilidir. Tedavi olmadan, bu semptom kombinasyonu, pervasız veya tehlikeli davranış gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Anosognozinin belirli bir tedavi yöntemi olmamasına rağmen, vestibüler stimülasyon durumu geçici olarak iyileştirebilir. Vestibüler sistem, beyne bir denge hissi yaratması için bilgi sağlayan ve aynı zamanda bilişsel işleve yardımcı olan vücuttaki duyusal bir sistemdir. Bu sistem, beynin etkilenen bölgelerinde farkındalığın artmasına yardımcı olabilir.
Kaynak: https://www.medicalnewstoday.com/