Geçirgen bağırsak sendromunu duymuşsunuzdur. Benzer bir durum beyinde de gerçekleşebilir ve beynin geçirgenliği bozulabilir. Zihinsel sağlık sorunları, bu bozulmayla bağlantılıdır.
Beyin, duvarla çevrili güçlü bir komuta merkezi. Duvarın hasar görmesi, komuta merkezinin gücünü zayıflatır. Bu duvar, kan-beyin bariyeridir. Zayıflarsa, beyin saldırılara ve zihinsel sağlık sorunlarına karşı savunmasız kalır.
Kan-beyin bariyerinin (KBB) rolü
Bağırsak epiteli, bağırsak ve vücut arasında bariyer görevi görüyor. KBB’nin rolü de ağır metaller, bakteriler, virüsler ve çevresel toksinler dahil olmak üzere zararlı maddeleri engellemek. Besinler, oksijen, amino asitler ve glikoz gibi bazı maddeler KBB’yi özel taşıma proteinlerinin yardımıyla geçiyorlar.
Hem bağırsak epiteli hem de KBB, “Zonula Occludens” adlı sıkı bağlantılarla bir arada tutulan tek bir hücre katmanından oluşuyor.
Beyin nasıl sızdırır?
Sızdıran bağırsağa neden olan şey, sızdıran beyne de neden olabilir. Listenin başında, her iki durumda da iltihaplanma bulunuyor.
Vücudun herhangi bir yerinde iltihaplanma varsa, KBB’yi bozarak beyni etkileyebilir.
Bağırsakta üretilen sitokin adı verilen enflamatuar maddeler, KBB geçirgenliğini artırarak beyne ulaşabilir.
Enflamasyonun ve hasarlı bir KBB’nin bir başka potansiyel nedeni de glütendir.
Arketipik sızıntı sendromu olan çölyak hastalığı otoimmün bir rahatsızlıktır. Buğday, arpa ve çavdarda bulunan gluten ve gliadin proteinlerine tepki olarak bağırsak mukozasının iltihaplanmasıdır. Bağırsak hastalığı olmasına rağmen, beyni etkileyebilir.
Gluten duyarlılığı sadece çölyak hastalığında görülmez.
Birçok çalışma, glutenin, nöroenflamasyonla bazı psikiyatrik bozukluklara yol açtığını doğrulamıştır. Gluten, iltihabı ve KBB geçirgenliğini artıran ve sıkı bağlantıları gevşeten “zonulin” adı verilen proteini yükseltir.
Sızdıran beyin sendromunda, diğer potansiyel suçlular arasında aşırı alkol alımı, bakteriler ve mikotoksinler bulunur.
Sonuçları nelerdir?
Kan beyin bariyerinin sızdıran beyne yol açması, otistik spektrum bozukluğu (ASD), demans, Alzheimer, inme, Parkinson, sisli beyin, kronik yorgunluk, baş ağrıları, hafıza kaybı, bilişsel gerileme, depresyon ve şizofreni dahil olmak üzere çeşitli nörolojik hastalıklara neden olabilir.
Beyin taraması
Sızdıran beyni doğrudan test etmenin bir yolu bulunmuyor. Bununla birlikte, beynin geçirgenliğini değerlendirmenin bazı dolaylı yöntemleri var:
- B12 vitamini ve folat düşüklüğü ile ilişkili protein olan yüksek homosistein testi.
- Yüksek seviye Gama Aminobütirik Asit (GABA) nörotransmitterin test edilmesi. Bir EEG, beyne aşırı miktarda giden GABA olup olmadığını gösterebilir.
- Okludin ve zonulin proteinlerine karşı antikorların test edilmesi beyin ve bağırsak geçirgenliğinin belirlenmesine yardımcı olabilir.
- Yüksek kan şekeri de risk faktörüdür. Genel kan şekerine bakan glikolize hemoglobin (HbA1c) testi faydalı olabilir.
Sızdıran beyin hakkında ne yapılmalı?
- Öncelikle, eğer beyninizin sızdıran kaynağı bağırsağınızsa onu iyileştirin.
- Buğday, çavdar, arpa gibi gluten içeren tahıllardan kaçının.
- Şeker ve rafine karbonhidratlardan uzak durun. Glikoz, iyi bilinen proinflamatuar bir maddedir.
- Aşırı alkol tüketmeyin.
- Yeterli uyuyun. Uyku hormonu melatonin KBB’yi güçlendirir ve beyindeki iltihabı azaltır.
- Düzenli egzersiz yapın. Fiziksel aktivite iltihabı azaltır ve kan akışını arttırır.
Kaynak: