Hiç düşündünüz mü, uyku sırasındaki göz hareketleri rüyalardaki bakışları yansıtıyor olabilir mi?
Bunun yanıtını aramadan önce uykunun evrelerine bir bakalım. Uyku sırasında REM (hızlı göz hareketi) ve NREM (yavaş göz hareketi) döngüleri yaşarız. Uykuya daldıkça artan rahatlamanın üç aşamasını içeren NREM uykusunda gecenin yaklaşık %75’ini geçiririz. Uyanık ve uykuda olmak arasındaki birinci aşama hafif uykudur. İkinci aşamada ise daha derin bir uykuya geçeriz. Üçüncü aşama, uykunun en derin ve tedavi edici aşamasıdır. Gözlerin kapalı biçimde hızla hareket ettiği REM uykusu ise bir sonraki aşamadır. REM uykusu, artan beyin aktivitesi ile ilişkilidir ve rüyaların çoğu da işte bu aşamada görülür. REM uykusu sırasındaki hızlı göz hareketlerinin nedeni ise bilim çevrelerinde uzun süredir tartışılıyor.
REM uykusu sırasındaki hızlı göz hareketlerinin, kişinin rüyalarının sanal dünyasındaki bakışlarının yönünü yansıtmakla ilişkili olup olmadığı merak konusu. Buna cevap bulmak amacıyla California Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, farelerde beyin aktivitesini incelediler. Bu çalışmada araştırmacılar, özellikle baş yön hücrelerine odaklandı. Bu baş yön hücrelerinin aktivasyonu, yatay düzlemdeki baş hareketleriyle ilişkilidir. Bu kafa yönü hücreleri, bir pusulaya benzer şekilde hareket eder ve etkinlikleri, farenin hangi yöne yöneldiğini algıladığını gösterebilir.
Araştırmacılar ilk olarak, uyanık farelerde belirli baş yönleriyle ilişkilendirilen baş yönü hücrelerini tanımladılar. Çevrelerini keşfederken hayvanların baş ve göz hareketlerini kaydetmek için hafif, başa takılan kameralar kullandılar. Beklendiği gibi, kafa yönü hücrelerinden alınan kayıtlar, kafa hareketlerinin yönünün, kafa yönü hücrelerinde belirli bir aktivite modeli ile ilişkili olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, kafa yönü hücrelerinin aktivitesini değerlendirerek uyanık farelerde kafa hareketlerini doğru bir şekilde tahmin edebildiler. Ayrıca, kafa yönü hücreleri tarafından tahmin edilen baş dönüşlerinin yönü, hızlı göz hareketlerinin yönü ile sıkı bir şekilde bağlantılıydı.
REM uykusunda da durum aynı mı?
Araştırmacılar daha sonra, baş yön hücrelerinin aktivitesi tarafından tahmin edilen baş hareketlerinin, REM uykusu sırasında hızlı göz hareketleriyle de ilişkili olup olmadığını incelediler. Fareler uykularında hareket etmese de, baş yön hücrelerinin aktivitesi potansiyel olarak farelerin rüyalarında başlarını çevirdiklerini gösterebilir. Ayrıca, REM uykusu sırasında sanal kafa yönündeki bu değişikliğe eşlik eden koordineli göz hareketleri, farelerin rüyalarında dünyayı keşfetmek için bakışlarındaki değişimi yansıtıyor gibi görünüyor.
Bu konuda kesin bir kanıt hala yok. Hatta bazı araştırmacılar, REM uykusu sırasında rastgele beyin aktivitesinin bu hızlı göz hareketlerine neden olabileceğini düşünüyor. Net olan tek şeyse rüyalarımızda neler olduğunun hala en büyüleyici sorulardan biri olması. Anlaşılan o ki uyku ve rüyalar, gelecek için birçok araştırma alanı sağlamaya devam edecek.
https://www.medicalnewstoday.com/