Düzenli olarak sakız çiğniyor musunuz? Yalnız değilsiniz. 2019 yılında 3.000’den fazla genç ve yetişkin üzerinde yapılan bir araştırmada, katılımcıların yüzde 62’si son altı ay içinde sakız çiğnediğini söyledi; ortalama olarak günde yaklaşık bir parça sakız çiğniyorlardı.
Uzmanlar sakız çiğnemenin vücudu hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebileceğini söylüyor.
Potansiyel faydalar
Daha iyi ağız sağlığı. Diş hekimleri sakız çiğnemenin tükürük üretimini teşvik ettiğini, bunun da ağızdaki asitliği nötralize ederek dişleri erozyondan koruyabileceğini söylüyor.
Ayrıca diş fırçalama işlemi gibi, sakızın ağızda hareket etmesi de dişlerden ve diş etlerinin çevresinden yemek artıkları ve plakları temizleyebileceği ifade ediliyor. Ayrıca ekstra tükürük nefesinizi iyileştirebilir, çünkü ağız kuruluğu nefes kokusunu artırır.
Şekersiz alternatifler, diş çürüklerine neden olabilecek bakterileri besleyen şekerle üretilenlere göre genellikle dişler için daha iyidir. Şeker ikamesi ksilitol ile üretilen sakızlar, ağızda diş çürüklerine neden olan bakterileri azaltabildikleri için ek diş sağlığı faydaları sağlayabilir. 2022 yılında 30 çalışmayı içeren bir meta-analizde, araştırmacılar yemekten sonra günde üç ila beş kez ksilitol içeren sakız çiğnemenin diş çürüğü riskini yüzde 17 oranında azaltabileceğini keşfettiler.
Daha az mide ekşimesi. Gastroenterologlar sakızın çiğnenmesiyle sağlanan ek tükürüğün, yemek borusundaki asidi nötralize etmeye yardımcı olarak mide ekşimesi semptomlarını azaltabileceğini belirtiyor. Bu konu hakkında çok az araştırma var, ancak 2005 yılında reflüye yatkın 31 kişiyle yapılan bir çalışmada, araştırmacılar, asit yapan yiyecekler yedikten sonra 30 dakika boyunca şekersiz sakız çiğnemenin yemek borusundaki asit seviyelerini azalttığını keşfettiler.
Bilişsel işlevleri iyileştirir ve stresi azaltır. Daha fazla araştırma yapılması gerekmekle birlikte, sınırlı sayıda kanıt, sakız çiğnemenin bazı kişilerin konsantre olmalarına ve öğrenmelerine yardımcı olabileceğini göstermektedir. 2018 yılında 40 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, araştırmacılar fizyoloji dersleri verilirken sakız çiğneyenlerin, çiğnemeyenlere göre sonraki sınavlarda daha iyi sonuçlar aldıklarını keşfettiler.
Diğer kanıtlar, sakız çiğnemenin ruh halini iyileştirebileceğini ve en azından kısa vadede stresi azaltabileceğini, tıpkı bazı kişilerin gergin olduklarında bacaklarını sallamaları veya saçlarını karıştırmaları gibi işe yarayabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar bunun nedenini bilmiyorlar, ancak sakız çiğnemenin beyindeki çeşitli bölgelere kan akışını artırarak bu bölgeleri harekete geçirebileceğine dair kanıtlar var.
Olası dezavantajlar
Çene sorunları. Sakız çiğnemenin, çeneyi kafatasına bağlayan temporomandibular eklem (TME) rahatsızlıkları veya yaralanmalarına yatkın kişilerde çene sorunlarını şiddetlendirebileceği belirtiliyor. Buna diş gıcırdatma veya diş sıkma da dahil. Sakız çiğnemek çene kaslarını yorabilir ve çıtlama, gıcırtı, baş ağrısı ve yüz kaslarında yorgunluğa neden olabilir.
Ağız sağlığı yararlarını olası çene sorunlarıyla dengelemek için sakız çiğnemenin sadece yemekten sonra kısa süreler için, örneğin 15 ila 20 dakikayla sınırlı olması tavsiye ediliyor.
Sindirim sorunları. Bazı kişiler için sakız çiğnemek asit reflü semptomlarını hafifletebilirken, diğerleri için semptomları daha da kötüleştirebiliyor. Bazı durumlarda, sakız çiğnemek, asidin girmesini engelleyen yemek borusunun alt kısmında bulunan bir kas olan alt yemek borusu sfinkterini gevşetebilir. Asit yemek borusuna girdiğinde, mide ekşimesi semptomlarına neden olabilir.
Mikroplastiklere maruz kalma. Birçok sakızın polietilen ve polivinil asetat gibi plastikler kullanılarak üretildiğini belirtiliyor. Bu, sakızlara esneklik kazandırıyor. Daha fazla araştırma yapılması gerekmekle birlikte, yakın zamanda bir konferansta sunulan bir çalışma, bu plastiklerin ağızda salınabileceğini ortaya koydu, ancak bunun sağlığı nasıl etkilediği henüz net değil.
Yeni çalışma, bu plastiklerin çoğunun sakızdan birkaç dakika içinde salındığını gösteriyor. Bu nedenle, sakızın tadı kaybolduğunda onu çiğneyip yeni bir tane almaya eğilimliyseniz, mümkün olduğunca uzun süre aynı sakızı çiğnemeye devam etmeniz daha iyi olabilir.
Kaynak: https://www.nytimes.com/
